Çocuklarda Öfke Yönetimi

Mutluluk, üzüntü, heyecan ve korku gibi öfke de insana ait en doğal duygulardan biridir. Genel olarak insan; herhangi bir konuda engellediğinde, haksızlığa uğradığını düşündüğünde, hayal kırıklığı yaşadığında, tehditle karşılaştığında ya da incindiğinde öfke yönetimini kontrol edememektedir. Çocuklar da yetişkinler gibi bunlar ve bunlara benzeyen durumlarla karşılaştıklarında öfkelenebilmektedir. Öfkeyi ifade etme veya öfke yönetimi tarzımız, bize müdahale edilmesi gereken bir konu olup olmadığı hakkında bilgi vermektedir. Öfkeyi yönetebilme ve doğru şekilde ifade edebilme becerisi öfke kontrolü olarak tanımlanmaktadır. Sözel veya fiziksel şiddet olmaması, saldırgan davranışlar sergilememesi, çocuğun kendisine ya da çevresindeki kişi veya eşyalara zarar vermeden öfkesini ifade etmesi, öfke yönetimi becerisine sahip olduğu anlamına gelmektedir. Bu beceri zamanla geliştirilebilmektedir.

Öfke Nöbetlerini Engellemek İçin Aileler Neler Yapabilir ve Öfke Yönetimi Nasıl Olmalıdır?

Yetişkinlerin çocuklarına gösterdikleri duygular ve davranışlar, çocukların duygusal yaşamlarının bir çerçevesini oluşturur. Yetişkin tepkisinin destekleyici olması, çocuğun olumsuz duygularını azaltmakla birlikte bu olumsuz duygularla daha kolay baş etmesine yardımcı olmaktadır. Destekleyici olmayan yetişkin tepkisi ise çocukta sürekli olumsuz duyguları ifade etme, olumsuzluklarla baş edememe durumlarına neden olmaktadır. Çocukların hislerine duyarlı olmak ve iyi bir duygu yöneticisi olmak için yetişkinler; empatik dinlemeye sahip olmalı, çocukların duygularını isimlendirmelerine yardım etmeli, problemin çözümüne yönelik kabul edilen ve edilmeyen davranışları belirlemelidirler. Aile içi iletişimde anne ve babalar, çocuklarının hangi davranışlarının kabul edilebilir, hangilerinin edilemez olduğunu belirlemelidirler. Böylece ebeveyn çocuk ilişkisinde ve sosyal çevre ile kurulan ilişkilerde ortaya çıkan sorunların önlenmesi ve çözümlenmesi daha gerçekçi yollarla yapılmış olacaktır. Çocuğunuzun öfke nöbetleri ne zaman, nerede ve hangi durumlarda oluyor? Bunu tespit edin ve bunlardan uzak durmaya çalışın. Çocuğunuza da bu gibi durumların

farkındalığını kazandırmaya çalışın. Çocuğunuz öfkelendiği zamanlarda ona net bir şekilde

öfkeli davranışlarına son vermesi gerektiği söylenmelidir. Öfkeli durumu daha da artmadan

çocuğun dikkatini dağıtmalı veya ilgisi başka bir alana yönlendirilmelidir. Öfke nöbeti geçirdiği sırada çocuğun kendisine veya başkalarına zarar vermeyeceği güvenli bir ortamda tutulması sağlanmalıdır. Çocuğunuzun sorunlarını birlikte tartışmak, öfke zamanlarında gösterdiği olumlu davranışların geri bildirimini vermek ve bu olumlu davranışları pekiştirmek

gerekmektedir.

Öfke Kontrolü ve Yönetimi Adına Çocuğunuza Öğretebileceğiniz Yöntemler

Dur-Mola Yöntemi: Yavaşla, nefes al, ne yapmak istediğini düşün, seçeneklere bak, sonra

devam et.

Nefes Teknikleri: Çocuğun beş yaşından sonra sakinleşmesi için nefes teknikleri kullanılabilir.

Uzaklaşma: Kendi kendine sakinleşmesi için öfkenin yaşandığı ortamdan uzaklaşmasını

sağlamak gerekmektedir.

Öfkesini İfade Etmeyi Öğretmek: Duygusal olarak güvenli bir ortam yaratmak, duygularını doğru şekilde ifade etmesine yardım etmek, öfkesinin arkasındaki duyguyu belirlemek

gerekmektedir.

Davranışlarının Sonuçlarını Yaşamasına İzin Vermek: Duygu ve davranışlarını kontrol edemediği zamanlarda yaşanılan olumsuz durumların sonuçları ile yüzleşmesine olanak sağlamak gerekmektedir.

İmge (Hayal) Oyunu: Çocuğun öncelikle gevşemesini sağlayarak, hayali bir durum yaratmak ve alternatif çözüm yolları üretebilmesine destek olmaktır.

İlginin Farklı Yöne Kaydırılması: Çocuklara, öfkeleneceklerine dair ipuçlarını fark ettikleri

sırada daha önceden belirlenmiş mutluluk içeren hoş bir sahneyi düşünmelerinin öğretilmesi

gerekmektedir.

Çocuklarda Öfke Yönetimi